در جواب گفت بله فقط یک نفر. پرسیدن ک…ی؟

در جواب گفت سالها پیش زمانی که از اداره اخراج شدم و تازه اندیشه ی طراحی مایکروسافت را توی ذهنم پی ریزی می کردم،در فرودگاهی درنیویورک قبل از پرواز چشمم به یک سری نشریه ها و روزنامه ها افتاد. از تیتر یک روزنامه خیلی خوشم اومد،دست کردم توی جیبم که روزنامه رو بخرم دیدم که پول خورد ندارم و اومدم منصرف بشم که دیدم یک پسر بچه سیاه پوست روزنامه فروش وقتی این نگاه پر توجه من و دید گفت این روزنامه مال خودت بخشیدمش به خودت بردار برای خودت.

گفتم آخه من پول خورد ندارم گفت برای خودت بخشیدمش برای خودت.

سه ماه بعد بر حسب تصادف توی همون فرودگاه و همون سالن پرواز چشمم به یه مجله خورد دست کردم توی جیبم باز دیدم پول خورد ندارم باز همون بچه بهم گفت این مجله رو بردار برای خودت ،گفتم پسرجون چند وقت پیش یه روزنامه بهم بخشیدی.هرکسی میاداینجا دچار این مسئله میشه بهش میبخشی؟!
پسره گفت آره من دلم میخواد ببخشم از سود خودمه که میبخشم

به قدری این جمله و نگاه پسر تو ذهن من مونده که خدایا این برمبنای چه احساسی اینا رو میگه.

زمانی که به اوج قدرت رسیدم تصمیم گرفتم این فرد و پیدا کنم و جبران گذشته رو بکنم
گروهی تشکیل دادم بعد از 19 سال گفتم که برید و اونی که در فلان فرودگاه، روزنامه میفروخت را پیدا کنید.یک ماه و نیم مطالعه کردند و متوجه شدند یک فرد سیاه پوسته که الان دربان یک سالن تئاتره. خلاصه دعوتش کردن اداره.

ازش پرسیدم منو میشناسی. گفت بله، جناب عالی آقای بیلگیتس معروفید که دنیا میشناسدتون.

سالها پیش زمانی که تو پسر بچه بودی و روزنامه میفروختی من یه همچین صحنه ای از تو دیدم

گفت که طبیعیه. این حس و حال خودم بود
گفتم میدونی چه کارت دارم، میخوام اون محبتی که به من کردی و جبران کنم
گفت که چطوری؟
گفتم هر چیزی که بخوای بهت میدم
(خود بیلگیتس میگه خود این جوون مرتب میخندید وقتی با من صحبت میکرد)
پسره سیاه پوست گفت هر چی بخوام بهم میدی؟
گفتم هرچی که بخوای
گفت هر چی بخوام؟
گفتم آره هر چی که بخوای بهت میدم
من به 50 کشور افریقایی وام دادم به اندازه تمام اونا به تو میبخشم
گفت آقای بیل گیتس نمیتونی جبران کنی
پرسیدم واسه چی نمیتونم جبران کنم؟
پسره سیاه پوست گفت که :فرق من با تو در اینه که من در اوج نداشتنم به تو
بخشیدم ولی تو تو اوج داشتنت میخوای به من ببخشی و این چیزی رو جبران نمیکنه

بیل گیتس میگه همواره احساس میکنم ثروتمند تر از من کسی نیست جز این جوان 32
ساله مسلمان سیاه پوست

به دنبال ظهور کاربردهای متنوع فناوری نانو در عرصه های مختلفی همچون پزشکی، الکترونیک و فضانوردی، صنعت ساخت و ساز هم به دنبال بهبود ویژگی های مواد ساختمانی معمول، دست به دامان علم نانو شده است چراکه مواد نانو مختلف می توانند مشخصات بنیادی مواد ساختمانی همچون استحکام، دوام و سبکی را بهبود بخشیده و ویژگی ها و کارکردهای مفیدی همچون عایق بندی حرارتی، خود پاک شوندگی و ضد مه بودن را در آنها ایجاد کند.

به گفته محمد ابراهیم نیا، کارشناس کارگروه صنعت و بازار ستاد توسعه فناوری، مواد نانو در حال حاضر کاربرد زیادی در صنعت ساخت و ساز پیدا کرده اند؛ کاربردی که به نظر می رسد روز به روز بیشتر و گسترده تر شود.

برای این که درباره تحولاتی که این شاخه جدید علمی در محیط خانه و زندگی مان ایجاد کرده اند، بیشتر بدانیم با مهندس ابراهیم نیا  به گفت وگو نشستیم.

فناوری نانو وارد عرصه های مختلف زندگی مردم شده و توانسته تحول زیادی را در صنایع مختلف ایجاد کند. اما این فناوری به طور خاص در صنعت ساختمان  چگونه وارد شده است؟

فناوری نانو در صنعت ساختمان و به طور کلی ساخت وساز از دو منظر وارد شده است: اولا ایجاد مصالح جدید بر پایه فناوری نانو و کاربرد این مصالح در ساختمان و ساخت و ساز. این محصولات ویژگی های منحصربه فردی دارد که عمده خواص ویژه آن مربوط به ساختارهای نانویی محصولات به شکل های مختلف است. از جمله این محصولات، عایق های حرارتی آیروژل (سبک ترین ماده جامد شناخته شده در جهان که چگالی اش تنها سه برابر هواست) و روکش های ضد آب و لک سیلانی را می توان نام برد.

منظر دوم بهبود عملکرد و ایجاد خواص بهتر در مصالح مرسوم در صنعت ساخت و ساز است. بهبود عملکرد ایجاد خواص بهتر نیز به واسطه ایجاد ویژگی های جدید و خاص در محصول با استفاده از فناوری نانو است. از جمله این محصولات می توان به بتن مستحکم شده با نانوذرات سیلیکایی، رنگ های عایق حرارت با استفاده از آیروژل ها، سیمان و بتن رفع کننده آلودگی با استفاده از نانوذرات اکسیدتیتانیوم اشاره کرد.

بر این اساس، طیف گسترده ای از محصولات جدید با کارایی بیشتر نسبت به قبل به صنعت ساختمان وارد شده است که می تواند از نظر میزان مصرف مواد و مصالح، طول عمر، بهبود خواص به بهبود کلی در صنعت ساخت و ساز و آسایش و رفاه بیشتر ساکنان و مردم منجر شود.

شما بهبود عملکرد و ایجاد خواص بهتر در مصالح را از جمله نقش های مهم نانو در صنعت ساختمان عنوان کردید اما این فناوری چگونه می تواند از هدر رفتن انرژی جلوگیری کند و به مقاوم سازی ساختمان ها کمک کند؟

فناوری نانو از طریق تولید محصولات عایق مدرن می تواند مانع از اتلاف انرژی در ساختمان ها شود. به طور کلی رنگ ها، مصالح و شیشه های عایق که به وسیله فناوری نانو ایجاد شده اند، می توانند از عبور حرارت از سطح مقطع دیوار، محفظه های فلزی، پنجر ه ها ممانعت کرده و باعث جلوگیری از اتلاف انرژی در تمام فصول سال شوند. به عنوان مثال شیشه های دارای لایه میانی ساخته شده از عایق آیروژل در تابستان مانع از ورود حرارت از بیرون به دورن ساختمان و در زمستان مانع از خروج حرارت از ساختمان به محیط بیرون می شوند. علاوه بر این، روکش های مقاوم به حرارت و عایق حرارت روی محفظه ها مانند یخچال و بویلرها مانع از اتلاف حرارت می شود.

در بحث مقاوم سازی ساختمان ها نیز می توان به بهبود خواص مکانیکی و شیمیایی انواع بتن ها، گچ ها، فولادها اشاره کرد. با استفاده از نانو ذرات سیلیکا درون بتن، استحکام فشاری و کششی بتن، افزایش می یابد. این مساله مربوط به خاصیت بهبود مقاومت در برابر انتشار ترک بر بتن در اثر وجود ذرات نانویی بین بافت بتن می شود. فولادهای مقاوم به خوردگی که بر اثر آلیاژ کردن با ذرات نانویی و عملیات حرارتی منجر به رسوب ذرات نانویی در فولاد می شود نیز تولید شده اند، از دیگر مثال های این زمینه است. علاوه بر تولید مصالح مستحکم، فناوری نانو راه حل هایی برای افزایش طول عمر مصالح موجود ارائه کرده است. استفاده از محلول های نفوذی به درون بافت بتن های مسلح و غیرمسلح که موجب آب بند شدن و ممانعت از خوردگی آرماتورها می شود به افزایش طول عمر بتن و مصالح بتنی در سازه ها منجر می شود. همچنین رنگ های مقاوم به خوردگی روی سازه های فلزی منجر به افزایش طول عمر سازه و کاهش سرعت خوردگی پل ها، تونل ها و ساختمان ها می شود.

فناوری نانو در حوزه آسفالت و قیر نیز وارد شده است. بتازگی در کشور قیر و آسفالت خودترمیم شونده در مقیاس آزمایشگاهی تولید شده است که در این محصولات به واسطه مکانیزم رهایش مواد ترمیم گر در اثر برخورد ترک با کپسول هایی که در سافت قیر یا آسفالت وجود دارد، ترک ها ترمیم می شود و به این ترتیب عمر و استحکام آسفالت و قیر افزایش می یابد. علاوه بر این استفاده از نانورس در ساختار آسفالت نیز منجر به افزایش استحکام و انعطاف پذیری آسفالت می شود.

اما آیا استفاده روزافزون از علم نانو در ساختمان سازی می تواند در آینده به از رده خارج کردن مواد مرسوم ساخت و ساز، مثل بتن تقویت شده و... منجر شود؟

اصولا فناوری نانو در جهت بهبود مصالح کنونی و ارائه مصالح جدید به بازار و صنعت ساخت و ساز گام بر می دارد. فناوری نانو علم مهندسی آگاهانه خواص و مواد و مصالح برای دستیابی به ویژگی های بهتر است. بنابراین احتمال از رده خارج شدن محصولات مرسوم و پرکاربرد در صنعت بستگی به قدرت و فراگیر بودن مصالح و محصولات جدید دارد. فرآیند بهبود و ایجاد محصولات جدید یک فرآیند مداوم است و به نظر می رسد مصالح مبتنی بر فناوری نانو در آینده بخش مهمی از صنعت ساخت و ساز را دربرگیرد. این سهم لزوما مربوط به مصالح و مواد کاملا جدید نبوده و بیشتر مربوط به مصالح هوشمند و بهینه شده با فناوری نانوست. بنابراین همه مواد در کنار هم می تواند سهمی از صنعت ساخت و ساز داشته باشند.

تاکنون چه کاربردهایی از نانو در صنعت ساختمان ما وارد شده است؟

در صنعت ساختمان ایران با توجه به اخبار و اطلاعات موجود فناوری های مختلفی ارائه شده است، ولی گستره کاربرد و میزان کاربرد هر محصول یا فناوری کاملا مشخص نیست. شیشه هایLow E  یا طیف گزین که مانع انتقال حرارت می شود، انواع پوشش های ضد آب و لک نما و منسوجات برای ایجاد خاصیت ضد آب و لک روی مصالح، تولید و تحقیقات مختلف روی بتن های مستحکم شده و رنگ های عایق حرارت و ضد آب و ضد لک از جمله موارد کاربردی است. البته به این موارد می توان کاربردهای دیگری همچون تولید و استفاده از لوله های بی صدا که صدای حرکت مواد و سیال درون لوله به بیرون انتقال نمی یابد، تصفیه کننده ها و تهویه های هوشمند با استفاده از فیلترهای نانو، تولید آزمایشگاهی قیر و آسفالت خود ترمیم شونده و تولید و استفاده از آیروژل ها در رنگ عایق حرارت را هم اضافه کرد.

گذشته از کاربردهایی که اشاره کردید مطمئنا نانو تکنولوژی در زمینه ارتقای محیط زیست هم می تواند موثر باشد. لطفا درباره این امکانات و مصادیق آنها در سازه ها بفرمایید.

در بحث ارتقای زیست محیطی نیز محصولات بر پایه فناوری نانو هم اکنون در صنعت ساخت و ساز استفاده می شود. هم اکنون مصالح تمیزکننده هوا و کاهنده آلاینده ها در سطوح در معرض آلودگی ها به کار می رود و نتایج بسیار خوبی مبنی بر کاهش و حذف آلاینده ها توسط این مصالح به دست آمده است. مهم ترین مصالح در این زمینه بتن، سیمان و رنگ های فوتوکاتالیستی است که به واسطه مکانیزم فوتوکاتالیست در سطوح حاوی نانوذرات اکسیدتیتانیوم موجب تجزیه مولکول های مضر آلاینده مانند انواع اکسیدنیتروژن و ازن می شود. این خاصیت در سطح و عمق مصالح سبب تجزیه ذرات و مولکول های آلاینده و تولید بخار آب می شود و آلودگی های سطحی نیز در اثر عبور آب از روی سطح براحتی شسته و از سطح حذف می شود. علاوه بر این فناوری نانو از طریق افزایش عمر مصالح و افزایش استحکام مانع فرسودگی و تخریب سازه ها و صرفه جویی در مصالح و منابع معدنی می شود. ممانعت کننده های عایق نیز مانع اتلاف انرژی حرارتی در ساختمان ها می شود که از این طریق میزان انرژی مصرفی برای گرمایش و سرمایش کاهش می یابد.

از کاربرد مواد نانویی برای رفع آلودگی فضای محیط زندگی و کار هم صحبت شده است. این چنین امکانی چگونه عملی می شود؟
به طور کلی با استفاده از رنگ های نانویی آزادکننده یون منفی که تاثیر زیادی در ایجاد شادابی افراد و ایجاد فضای فرحبخش دارد، می توان در محیط کار فضای مناسبی ایجاد کرد. از طرف دیگر استفاده از تصفیه کننده های هوا و سیستم های تهویه مبتنی بر نانوفیلترهای حذف کننده آلاینده ها در محیط کار موجب ایجاد فضای مطبوع در محیط کار و زندگی می شود. در محیط های صنعتی نانوفیلترها و تصفیه کننده های هوا مبتنی بر فناوری نانو راندمان بالاتری برای حذف آلاینده ها و گرد و غبار دارند.

  منبع: جام نیوز

بر پایه تحقیقات پژوهشگران آمریکایی، نانوذرات می توانند اتصال سلول های عصبی قطع شده در مبتلایان به قطع نخاع را مجددا برقرار کنند.

آزمایشات بر روی موش ها نشان داد که گلوله های بسیار ریز نانوذرات می توانند ارتباط عصب های قطع شده را مجددا برقرار کرده و موش ها قادرند پس از درمان، مجددا راه بروند.

در مواردی که آسیب شدیدی به نخاع وارد شده است، ارتباط بین مغز و اعصاب در ناحیه زیر آسیب قطع و تمام ماهیچه هایی که از سوی این اعصاب هدایت می شوند، فلج می شوند.

از آنجا که بافت های عصبی آسیب دیده در مغز و نخاع، دیگر رشد نمی کنند، درمان و معالجه قطع نخاع تاکنون غیر ممکن بوده است.

اما پژوهشگران در سراسر جهان همچنان برای درمان مبتلایان به قطع نخاع تلاش می کنند و به عنوان نمونه با کمک "مواد ویژه و تکانه های الکتریکی"، برقراری اتصال و ارتباط سلول های عصبی را تحریک نموده اند.

پژوهشگران به "روش درمان قطع نخاعی ها با سلول های بنیادی" نیز امید زیادی دارند اما "نانوپزشکی" یک روش جدید است.

بر پایه گزارش "یونزهو شی" از دانشگاه پوردو در لافایت غربی در ایالت ایندیانا در آمریکا و همکارانش در نشریه نانوفناوری با عنوان "نانوذرات، میزان احیاء مجدد سلول های عصبی آسیب دیده را افزایش می دهند"، تزریق نانوذرات احتمالا می تواند به مبتلایان به آسیب های نخاعی کمک کند تا امکان تحرک اعضاء و اندام های حرکتی خود را مجددا کسب نمایند.

پژوهشگران تاثیر نانوذرات موسوم به "کوپلیمر-مایسل" بر روی سلول های عصبی آسیب دیده را بررسی کرده اند. این نانوذرات در آزمایشات به عنوان حامل و ناقل کننده داروها استفاده می شوند تا مواد موثر را به یک ناحیه مورد هدف در بدن به عنوان نمونه به ناحیه ای که یک تومور رشد می کند، منتقل نمایند.

اما پژوهشگران زمانیکه "کوپلیمر-مایسل" را بدون داشتن دارو در خود، به موش های  قطع نخاعی تزریق کردند، پی بردند که نانوذرات، خصوصیات و توانایی های بیشتری نیز دارند. نتایج این آزمایش نشان می دهد که نانوذرات، احیاء سلول های عصبی آسیب دیده را به میزان قابل توجهی افزایش می دهند. موش ها کنترل اعضاء و اندام های خود را مجددا کسب کرده و عوارض جانبی مضری نیز مشاهده نشده است.

پژوهشگران بدین خاطر به فکر استفاده از "مایسل" به عنوان ماده درمانی و دارو افتادند زیرا که پوسته و جدار این حامل از "پلی اتیلن گلیکول" (پی.اف.جی.) تشکیل شده است. این پلیمر هم اکنون نیز برای درمان و معالجه آسیب های نخاعی استفاده می شود تا اتصالات و ارتباطات قطع شده را با نوعی "ماده اتصال"، تامین نماید.

پلیمر"پی.اف.جی." می تواند شکاف بین سلول های عصبی آسیب دیده را پر کرده و به رشد همزمان و همراه یکدیگر این سلول ها کمک نماید. "شی" و همکارانش بررسی کردند که این پلیمر تا چه اندازه در شکل خود و یا اما در شکل نانوذرات مایسل می تواند بر درمان و معالجه سلول های عصبی تاثیر بگذارد.

در حالیکه در آزمایشات لابراتواری، میزان احیاء مجدد سلول های عصبی آسیب دیده بدون اضافه نمودن "کوپلیمر-مایسل" صرفا 18 درصد بوده، این رقم در صورت اضافه نمودن این پلیمر به بیش از 60 درصد افزایش یافته است.

پژوهشگران در آزمایش دوم، موش هایی را آزمایش کردند که به دلیل آسیب های نخاعی نمی توانستند اعضاء و اندام خود را حرکت دهند. پژوهشگران به تعدادی از موش ها، ماده رواج اتصال سلول های عصبی و به تعداد دیگری نیز نانوذرات تزریق نمودند. موش هایی که نانوذرات به آنها تزریق شده بود، توانستند پاهای خود را مجددا حرکت بدهند. این موفقیت احتمالا به خاطر کوچکی ذرات است. نانوذرات در حدی کوچک هستند که کبد و کلیه ها آنها را از خون فیلتر نمی کند.

"جی-اکسین چنگ" که در این مطالعات همکاری داشته می گوید، بدین خاطر کافی است که غلظت مایسل، صرفا یک صد هزارم غلظت  "پلی اتیلن گلیکول" باشد.

پژوهشگران از 30 سال پیش بر روی استفاده از نانوذرات به عنوان حامل و ناقل داروها در بدن تحقیق می کنند. خصوصیت و امتیاز مایسل این است که دو نوع پلیمر "دافع آب" و "جاذب آب" را با یکدیگر ترکیب می کند.

در محیط دارای آب، مولکول ها اینگونه خود را سازماندهی می کنند که بخش دافع آب به سمت درون خود را نشان دهد. مولکول ها به صورت یک گلوله ریز و کوچک به یکدیگر می چسبند و بخش داخلی و درونی آنها، یک ماده موثر همراه دارد.

منبع: دنیای علم

به گزارش سرویس علمی فناوری جام نیوز (June 07)، اگرچه به نظر می‌رسد که موتور جست‌وجوی گوگل به دلیل توانایی در جذب و در اختیار گذاشتن سریع داده ها و توانایی پاسخگویی به سوالات مختلف، یک سیستم بسیار هوشمند است، اما هوش یک موش از پر قدرت‌ترین ابر رایانه‌های موجود نیز بسیار بالاتر است.

پروفسور «یان لی چون» محقق علوم رایانه در دانشگاه نیویورک تأکید می کند: کاری که موتور جست‌وجوی گوگل انجام می دهد، یک عمل آموزشی است و فهم و یادگیری در میان نیست.

«لی چون» می افزاید: در حوزه توان محاسباتی، پر قدرت ترین ابررایانه های جهان نیز از یک حشره ضعیف تر هستند و خوشحال خواهم شد اگر بتوانم دستگاهی بسازم که هوشی معادل هوش یک موش داشته باشد!

عظمت قدرت مغز انسان با هیچ سیستم هوشمندی قابل قیاس نیست، چراکه بیش از 100 میلیارد نورون در مغز انسان توانایی انجام عملیات محاسباتی معادل عدد یک با 18 صفر در ثانیه را دارند.

پروفسور «تنن باوم» محقق علوم محاسباتی رایانه MIT نیز تأکید می کند: موتور جست‌وجوی گوگل از نوع پایه‌ای از هوش مصنوعی موسوم به برنامه ریزی ساده (simple planning)‌ استفاده می‌کند؛ این موتور جست‌وجو هوش مصنوعی نیست، بلکه فقط گوگل است.

به نوشته ایسنا، پروفسور «لی چون» در حال طراحی روباتی است که قادر به شناسایی اشیاء در پیرامونش است.

وی پیش بینی می کند که احتمالا طی 30 تا 100 سال آینده ابر رایانه ها می توانند به توان محاسباتی مانند مغز انسان نزدیک شوند و پس از آن در دو دهه بعد تلفن های همراه هوشمندی با هوشی معادل هوش انسانی تولید خواهند شد.
 

منبع: جام نیوز

لگ گادومسکی" دانشمند روسی و پروفسور بخش ذرات بنیادی و الکترونیک نوری دانشگاه دولتی اولیانوفسک به نوعی ایده ایجاد "کلاه- نامرئی کننده" را به نام خود ثبت کرده است. البته فعلا فقط اشیاء ساکن را می توان از نظرها ناپدید کرد. مرکز روابط عمومی دانشگاه دولتی اولیانوفسک اطلاع داد که فرکانس تابش در حین حرکت تغییر می کند و حفظ اثر نامرئی بودن امکان پذیر نیست. اما بزودی می توان هم "کلاه- نامرئی کننده" و هم عبای "هری پوتر" را تهیه کرد.

اثر "گادومسکی" در ثبت به شکل "روش تبدیل تابش اپتیکی" تشریح می شود. خود دانشمند آن را این طور توضیح می دهد : "در حین ایجاد لایه بسیار نازکی از ذرات طلایی کلوئیدی جسمی که در پشت آنها قرار گرفته ناپدید می شود. دلیل آن هم است که این ذرات نور را منعکس نمی کنند و این بدان معنا است که سطح جسمی که آغشته به این محلول (کلوئیدی) شده باشد از نظرها محو می شود. چرا که ما تمام اجسام را از طریق انعکاس نور رویت می کنیم.

کشف گادومسکی فعلا تئوری است هر چند که با فرمول و معادله ثابت شده است. وی مطمئن است که ذرات طلایی کلوئیدی می توانند نه تنها برای محو کردن اجسام بلکه در پزشکی هم مفید واقع شوند.
تاکنون کسی در عمل از "کلاه- نامرئی کننده" بر خلاف عبای نامریی استفاده نکرده است. تلاش برای ساختن عبای سحر آمیز بارها صورت گرفته و برخی اوقات هم با موفقیت هایی همراه بوده است. در سال 2002 یکی از مخترعان به نام "ری آلدن" روش "استتار سه بعدی" اجسام مختلف را طراحی کرد. اختراع وی شبیه عبای سحرآمیز بود اصول کار این دستگاه مانند اصول استتار "chameleon" می مانند یعنی خودش را به رنگ محیط اطراف خود در می آورد.
این در حالیست که نیمی از عبای سحر آمیز که بخش عقبی جسم را می پوشاند از تعداد بی شماری سنسور شدت روشنایی تشکیل شده است.آنها طول موج، شدت تابش و جهت تابش اشعه های نورانی تابیده شده در پشت جسم را اندازه می گیرند. در سمت جلوی عبا نیز تعداد بیشماری دستگاه های تابنده قرار دارند که دقیقا همان اشعه های را که در پشت جسم قرار دارند از خود تولید می کنند. با نگاه به جسمی که استتار شده می توان دید که چه چیزی در پشت آن قرار گرفته است.
البته چنین سیستم استتاری کمبود های بسیاری دارد. اگر به جسم استتار شده بطور مستقیم نگاه نکنیم یعنی از پهلو و یا از عقب به آن نگاه کنیم پیدا کردن آن سخت نیست چرا که سنسورهای نوری که در قسمت عقب آن قرار گرفته اند نامرئی نیستند.
در آینده نه تنها انسان های و یا البسه بلکه هواپیماها هم نامرئی خواهند بود. در لندن راز وجود برنامه ایجاد هواپیمای نامرئی "استلس" فاش شد. انگلیسی ها کار مربوط به ایجاد هواپیمای نامرئی "استلس" خودی را از سال 1994 آغاز نمودند. آنها برنامه ایجاد هواپیماهایی که از دید رادارها مخفی می مانند را تحت عنوان " Replica"نامیدند. ارزش این برنامه 20 میلیون پوند انگلیس ارزیابی می شود.
بنیان گذاران "استلس" انگلیسی فقط یک سری از جزئیات کار خویش را فاش نمودند. از جمله آنها گزارش هایی درباره " آزمایش برنامه جدید" با استفاده از رادار می باشد. نتایج این آزمایشات به دانشمندان اجازه می دهد که به نامرئی بودن پروژه خود واقف شوند. البته نمایندگان " BAE Systems" هیچگونه اطلاعاتی در چارچوب برنامه " Replica" در مورد استفاده از سیستم های کاهش دهنده توان سیگنال های مادون قرمز، آکوستیکی و نوری منتشر نکردند.
شرکت کنندگان برنامه " Replica" اعلام کردند که هیچگاه هدف دستیابی به سطح نامرئی شدن مانند هواپیماهای بسیار گران قیمت F-117 و یا B-2 آمریکایی در برابر خود نگذاشته بودند. البته کارشناسان انگلیسی معتقدند که به وظیفه خود در مورد دستیابی به تراز مطلوب میان نامرئی بودن هواپیما و بهای تمام شده آن دست پیدا کرده اند.

منبع: دنیای علم